پرش به محتوا 
روش کار کانوایر و آموزش تنظیم نوار نقاله
در دنیای صنعت و تولید، کانوایرها یا نوارهای نقاله نقش مهمی در انتقال مواد و محصولات از نقطه‌ای به نقطه دیگر ایفا می‌کنند. این تجهیزات پرکاربرد، با تنوع بسیار بالا و کارایی‌های مختلف در صنایع گوناگونی، از جمله تولید، بسته‌بندی، انبارداری و… به کار می‌روند.
در این مقاله به بررسی کار نوار نقاله، تنظیم نوار نقاله و نیز آموزش نصب نوار نقاله پرداخته‌ایم.
سیستم عملکرد نوار نقاله
نوار نقاله یکی از تجهیزات پرکاربرد در صنایع مختلف محسوب می‌شود که برای جابه‌جایی انواع مختلف مواد و محصولات در مسافت‌های کوتاه یا بلند به کار می‌رود. اگر قصد خرید تسمه نقاله یا کار با آن را داشته باشید، باید قبل از هر چیز از سیستم عملکرد آن سر در بیاورید. این دستگاه‌ها با طراحی‌ها و عملکردهای مختلفی تولید می‌شوند، اما روش کار کانوایر به‌طور کلی یکسان است.
نحوه کارکرد کانوایر به این صورت است که:
- موتور، نیروی چرخشی را به قرقره محرک منتقل می‌کند.
- قرقره محرک با چرخش خود، تسمه را به حرکت در می‌آورد.
- مواد یا محصولات بر روی تسمه قرار می‌گیرند و همراه با آن حرکت می‌کنند.
- غلتک‌ها مسیر حرکت تسمه را هدایت کرده و از انحراف آن جلوگیری می‌کنند.
مراحل نصب نوار نقاله
نوار نقاله یا همان کانوایر در انواع مختلف برای کاربردهای متفاوت ساخته می‌شود؛ اما می‌توان گفت که تقریبا همه آن‌ها، با اختلافاتی جزئی، نحوه نصب مشابهی دارند. اگر قصد نصب انواع نوار نقاله را دارید، باید از مراحل زیر به‌عنوان راهنمای نصب نوار نقاله پیروی کنید:
1. مونتاژ شاسی و اجزای اصلی
- نصب شاسی: شاسی نوار نقاله بر روی فونداسیون یا سطح آماده‌شده نصب می‌شود.
- نصب رولرها: رولرها بر روی شاسی نصب می‌شوند و به‌صورت خطی در امتداد مسیر حرکت نوار قرار می‌گیرند.
- نصب قرقره‌ها: قرقره‌های محرک در دو سر نوار نقاله نصب می‌شوند.
2. نصب تسمه نقاله
- انتخاب تسمه مناسب: نوع تسمه نقاله با توجه به نوع بار، سرعت حرکت و شرایط محیطی انتخاب می‌شود.
- وصل‌کردن تسمه: دو سر تسمه به کمک اتصالات مکانیکی یا چسب مخصوص به هم وصل می‌شوند.
- تنظیم کشش تسمه: کشش تسمه باید به‌صورت دقیق تنظیم شود تا از مشکلات نوار نقاله، مانند لغزش و سایش تسمه نوار نقاله جلوگیری شود.
3. نصب قاب نوار نقاله
- مونتاژ قاب: قاب نوار نقاله بر اساس نقشه‌های فنی مونتاژ می‌شود.
- نصب پایه‌ها: پایه‌های قاب به‌صورت محکم و تراز بر روی فونداسیون یا سطح نصب‌شده نصب می‌شوند.
- اتصال قطعات قاب: قطعات مختلف قاب به کمک پیچ و مهره یا جوش‌کاری به یکدیگر متصل می‌شوند.
4. نصب غلتک‌ها
- انتخاب نوع غلتک: نوع غلتک با توجه به نوع بار و ظرفیت نوار نقاله انتخاب می‌شود.
- نصب غلتک‌های نگهدارنده: غلتک‌های نگهدارنده در دو طرف نوار نقاله نصب می‌شوند تا تسمه را در جای خود نگاه دارند.
- نصب غلتک‌های محرک: غلتک‌های محرک به موتور متصل می‌شوند و نیروی محرکه را به تسمه منتقل می‌کنند.
5. نصب بخش محرک نوار نقاله
- نصب موتور: موتور محرک بر روی یک پایه محکم نصب می‌شود.
- اتصال موتور به گیربکس: در صورت نیاز، موتور به یک گیربکس متصل می‌شود تا سرعت و گشتاور خروجی آن تنظیم شود.
- اتصال موتور به قرقره محرک: قرقره محرک به شفت خروجی موتور یا گیربکس متصل می‌شود.
6. تراز نهایی
- تراز کردن قاب: مطمئن شوید که قاب نوار نقاله به‌صورت کامل تراز شده باشد.
- تراز کردن غلتک‌ها: تمام غلتک‌ها باید در یک خط مستقیم و تراز قرار بگیرند.
- تراز کردن موتور: موتور نیز باید به‌صورت تراز نصب شود.
7. سیم کشی و کنترل
- سیم‌کشی برق: سیم‌کشی برق موتور، کلیدها و سایر تجهیزات کنترل انجام می‌شود.
- نصب تابلو برق: تابلو برق برای کنترل سرعت، جهت حرکت و توقف نوار نقاله نصب می‌شود.
- اتصال سنسورها: در صورت نیاز، سنسورهایی برای کنترل سطح بار، تشخیص اشیا و سایر موارد نصب می‌شوند.
پس از نصب کامل، نوار نقاله به‌صورت خالی و سپس با بار کم تست می‌شود. پس از آن در صورت نیاز، تنظیمات نهایی روی سیستم اعمال شده و پس از اطمینان از عملکرد صحیح سیستم، نوار نقاله به‌صورت کامل راه‌اندازی می‌شود.
نحوه تنظیم نوار نقاله
تنظیم نوار نقاله یک فرآیند حیاتی است که بر عملکرد و عمر مفید سیستم تاثیر مستقیم دارد. تنظیم نادرست منجر به کاهش راندمان، افزایش سایش و پارگی تسمه و حتی توقف ناگهانی سیستم می‌شود. در ادامه این بخش، آموزش تنظیم نوار نقاله را ارائه کرده‌ایم. البته توجه داشته باشید که تنظیم نوار نقاله، ممکن است تفاوت‌هایی با یکدیگر داشته باشد؛ مثلا در نوار نقاله تلسکوپی، به دلیل قابلیت تغییر طول این نوار نقاله، برخی مراحل مانند تنظیم طول اضافه می‌شوند.
- تعیین نواحی کشش و انحراف: این نواحی معمولا در مناطقی رخ می‌دهند که نوار تحت فشار بیشتری قرار دارد یا مسیر آن تغییر می‌کند. با شناسایی این مناطق، می‌توان اقدامات اصلاحی لازم را انجام داد و از بروز مشکلات احتمالی، مانند ساییدگی زودرس تسمه، افزایش اصطکاک و کاهش عمر مفید نوار جلوگیری کرد.
- اصلاح مسیر نوار: هدف از این مرحله، اطمینان از حرکت مستقیم و یکنواخت نوار و جلوگیری از سایش زودرس آن است. این مرحله، شامل تنظیم زاویه رولیک‌ها، تنظیم ارتفاع رولیک‌ها، استفاده از رولیک‌های هدایت‌کننده، تغییر موقعیت پولی‌ها و تعویض تسمه آسیب‌دیده است.
- تنظیم کشش تسمه: کشش ناکافی باعث لغزش تسمه، کاهش عمر مفید آن و نیز ایجاد مشکلات در انتقال مواد می‌شود. از سوی دیگر، کشش بیش‌ازحد نیز به تسمه آسیب می‌رساند و باعث افزایش مصرف انرژی می‌شود.
- تراز کردن رولیک‌ها: اگر رولیک‌ها به‌درستی تراز نباشند، نوار نقاله به یک طرف کشیده می‌شود و باعث بروز مشکل می‌شود.
- تنظیم سرعت: سرعت نوار نقاله باید بر اساس نوع مواد، ظرفیت تولید مورد نظر و سایر عوامل مرتبط تنظیم شود.
نکات مهم در تنظیم نوار نقاله
تنظیم نوار نقاله به‌طور صحیح برای اطمینان از عملکرد بهینه و طول عمر بیشتر آن بسیار مهم است. در ادامه برخی از مهمترین نکات تنظیم نوار نقاله را معرفی کرده‌ایم:
- قبل از هرگونه تنظیم نوار نقاله، مطمئن شوید که نوار نقاله به‌طور کامل متوقف شده است.
- از دستکش، عینک ایمنی و سایر تجهیزات حفاظتی استفاده کنید.
- از تماس با قسمت‌های متحرک نوار نقاله خودداری کنید.
- برای اندازه‌گیری کشش تسمه از ابزارهای مخصوص، مانند دینامومتر استفاده کنید.
- مقدار کشش مناسب را بر اساس نمودار کشش ارائه‌شده توسط سازنده تنظیم کنید.
- مطمئن شوید که کشش تسمه در تمام طول نوار یکنواخت باشد.
- قاب نوار نقاله باید کاملا تراز باشد.
- تمام رولیک‌ها باید در یک خط مستقیم و تراز قرار بگیرند.
- برای اطمینان از تراز بودن، از تراز لیزری استفاده کنید.
- اگر نوار از مسیر مستقیم منحرف شد، با تنظیم رولیک‌ها و شیب‌دادن آن‌ها، مسیر نوار را اصلاح کنید.
- در برخی موارد، با تقه‌زدن به رولیک‌ها می‌توانید مسیر نوار را اصلاح کنید.
- سرعت نوار نقاله نباید از ظرفیت موتور فراتر برود.
- برای تنظیم سرعت از اینورتر استفاده کنید.
- رولیک‌ها را مرتبا روانکاری کنید تا از سایش و اصطکاک جلوگیری شود.
- از روغن مناسب برای روانکاری استفاده کنید.
- به‌طور مرتب نوار نقاله را از نظر وجود هرگونه آسیب، پارگی یا سایش بررسی کنید.
- عملکرد نوار نقاله را در فواصل زمانی مشخص بررسی کنید.
- همیشه قبل از انجام هرگونه تنظیم نوار نقاله، نوار نقاله را خاموش کرده و از تجهیزات ایمنی استفاده کنید.
- در انجام تنظیم نوار نقاله دقت بسیار زیادی به خرج بدهید.
- اگر تجربه کافی ندارید، از یک تکنسین متخصص کمک بگیرید.
نحوه راه اندازی نوار نقاله
راه اندازی صحیح نوار نقاله، تضمینی برای بهره‌برداری طولانی‌مدت و کارآمد از این تجهیزات صنعتی به شمار می‌آید. این فرآیند شامل چندین مرحله است که هر یک از آن‌ها به دقت و توجه نیاز دارد. در ادامه، مراحل کلی راه اندازی نوار نقاله را بررسی می‌کنیم.
مرحله 1؛ آماده سازی اولیه
قبل از شروع، تمام اجزای نوار نقاله را به‌دقت بررسی کنید تا از سالم‌بودن آن‌ها مطمئن شوید. گرد و غبار، آلودگی و هرگونه مانع را از روی نوار نقاله و اجزای آن پاک کرده و قسمت‌های متحرک نوار نقاله را مطابق با دستورالعمل سازنده روغن‌کاری کنید.
مرحله 2؛ نصب و اتصال برق
مطمئن شوید که نوار نقاله در محل تعیین‌شده و به‌صورت تراز نصب شده است. اتصالات برقی را مطابق با نقشه‌های سیم‌کشی انجام دهید و از محکم‌بودن آن‌ها مطمئن شوید. سیستم را به زمین متصل کنید تا از بروز حوادث احتمالی جلوگیری شود.
مرحله 3: تنظیم کشش تسمه
از ابزارهای مخصوص برای اندازه‌گیری کشش تسمه استفاده کنید. با استفاده از پیچ‌های تنظیم، کشش تسمه را به مقدار توصیه‌شده در دفترچه راهنما برسانید.
مرحله 4؛ تراز کردن رولیک‌ها
مطمئن شوید که تمام رولیک‌ها در یک خط افقی قرار دارند. در ضمن، رولیک‌ها باید به‌صورت عمودی نیز تراز باشند تا از ایجاد اصطکاک و سایش جلوگیری شود.
مرحله 5؛ تنظیم سرعت
با تنظیم فرکانس اینورتر، سرعت نوار نقاله را به مقدار مورد نظر برسانید. سرعت نوار نقاله نباید از ظرفیت موتور فراتر برود.
مرحله 6؛ تست عملکرد
نوار نقاله را بدون بار، با بار کم و سپس با بار کامل تست کنید.
تست های راه اندازی نوار نقاله
پس از نصب و تنظیم اولیه نوار نقاله، انجام برخی تست‌ها برای اطمینان از عملکرد صحیح و ایمن آن ضروری است. این تست‌ها به شناسایی مشکلات احتمالی و تنظیمات نهایی کمک می‌کنند. تست‌های راه‌انداز نوار نقاله عبارت‌اند از:
تست‌های اولیه
- تست عملکرد در حالت خالی: نوار نقاله را بدون بار روشن کرده و عملکرد آن را در سرعت‌های مختلف بررسی کنید. به صدای موتور، لرزش، گرم‌شدن بیش‌ازحد و هرگونه صدای غیرعادی توجه کنید.
- تست عملکرد با بار کم: بار کمی را روی نوار نقاله قرار دهید و مجددا عملکرد آن را بررسی کنید. به نحوه حرکت بار، توزیع وزن و عملکرد کل سیستم توجه کنید.
تست‌های دقیق‌تر
- تست تراز بودن: از تراز لیزری برای اطمینان از تراز بودن قاب و رولیک‌ها استفاده کنید. تراز نبودن می‌تواند باعث ایجاد سایش زودرس و عملکرد نادرست شود.
- تست کشش تسمه: با استفاده از دینامومتر، کشش تسمه را در نقاط مختلف اندازه گیری کنید.
- تست عملکرد سوئیچ‌ها و حسگرها: عملکرد سوئیچ‌های محدود کننده، حسگرهای سطح و سایر تجهیزات ایمنی را بررسی کنید. مطمئن شوید که این تجهیزات به‌درستی کار کرده و از سیستم در برابر خطرات احتمالی محافظت می‌کنند.
- تست عملکرد سیستم کنترل: عملکرد سیستم کنترل، از جمله استارت، توقف، تغییر سرعت و عملکرد اضطراری را بررسی کنید.
تست‌های خاص
- تست حرارتی: دمای موتور، گیربکس و سایر اجزای گرمایشی را در حین کار اندازه‌گیری کنید. افزایش دمای بیش‌ازحد ممکن است نشان دهنده مشکلاتی، مانند روانکاری ناکافی یا بارگذاری بیش‌ازحد باشد.
- تست ارتعاش: از دستگاه ویبرومتر برای اندازه‌گیری ارتعاشات نوار نقاله استفاده کنید. ارتعاشات بیش‌ازحد نشان‌دهنده عدم تعادل، مشکلات بلبرینگی یا سایر مشکلات مکانیکی است.
- تست نویز: سطح صدای نوار نقاله را اندازه‌گیری کنید. صدای غیرعادی ممکن است نشانه‌ای از مشکلات مکانیکی یا الکتریکی باشد.
سخن پایانی
در این مطلب اطلاعاتی را درباره سیستم عملکرد نوار نقاله و نحوه نصب و تنظیم نوار نقاله ارائه کردیم. همانطور که می‌دانید کانوایرها به‌عنوان یکی از ارکان اصلی خطوط تولید، نقش به‌سزایی در افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها ایفا می‌کنند. با درک اصول کارکرد و روش‌های تنظیم این تجهیزات، می‌توانید از حداکثر کارایی آن‌ها بهره‌مند شوید. امیدواریم این راهنما به شما در شناخت بهتر کانوایرها و رفع مشکلات احتمالی آن‌ها کمک کرده باشد.
سوالات متداول:
1. مراحل نصب نوار نقاله کدامند؟
مراحل نصب نوار نقاله، شامل آماده‌سازی فونداسیون، مونتاژ قاب، نصب رولرها، نصب تسمه، نصب موتور، سیم‌کشی و کنترل و تست و راه‌اندازی می‌شود.
2. تست های نصب و راه اندازی نوار نقاله کدامند؟
تست‌های مختلفی قبل از راه‌اندای نوار نقاله باید انجام شوند؛ از جمله تست عملکرد در حالت خالی، تست عملکرد با بار کم، تست تراز بودن، تست کشش تسمه، تست عملکرد سوئیچ‌ها و حسگرها، تست عملکرد سیستم کنترل، تست حرارتی، تست ارتعاش و تست نویز.
3. مهمترین نکات تنظیم نوار نقاله کدامند؟
از جمله مهمترین نکاتی که باید هنگام تنظیم نوار نقاله به آن‌ها توجه کنید، می‌توان به تراز بودن تمامی اجزای نوار نقاله، کشش کافی تسمه، تنظیم مسیر نوار، روانکاری رولیک‌ها و سایر قسمت‌های متحرک و بالانس‌بودن موتور اشاره کرد.
