پرش به محتوا 
مشکلات رایج نوار نقاله و راهنمای عیب یابی کانوایر
تصور کنید خط تولید کارخانه شما به دلیل خرابی ناگهانی نوار نقاله متوقف شود. مطمئناً این اتفاق باعث توقف خط تولید شما و خسارت مالی خواهد شد، حتی ممکن است اعتبار شرکت شما نیز آسیب ببیند. برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی، آشنایی با مشکلات نوار نقاله و روش‌های رفع آنها ضروری است.
نوار نقاله مثل همه تجهیزات ممکن است دچار مشکلاتی نظیر خرابی‌های مکانیکی، عدم تراز بودن، انحراف تسمه و… شود و تأثیرات منفی بر عملکرد کلی سیستم داشته باشد. مهم نیست چقدر مراقب باشید، باز هم مشکلاتی رخ می‌دهد و قطعات و تجهیزات در نهایت خراب می‌شوند. هنگامی که این امر به طور اجتناب‌ناپذیر اتفاق می‌افتد، مهم است که بدانیم چگونه خرابی نوار نقاله را به‌محض ایجاد برطرف کنیم. در ادامه با شرکت امید عمران سهند همراه باشید تا با ارائه راهکارهای مؤثر برای عیب‌یابی نوار نقاله، بتوانیم به بهبود عملکرد این سیستم کمک کنیم.
اهمیت کانوایر در صنایع مختلف
نوار نقاله یا کانوایر با افزایش سرعت و تسهیل انتقال مواد از نقطه‌ای به نقطه دیگر نقش بسیار مهمی در بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها ایفا می‌کند. این سیستم‌های حمل‌ونقل مواد، به دلیل کاهش نیاز به نیروی کار و افزایش سرعت انتقال، در بسیاری از خطوط تولید و فرایندهای صنعتی نظیر صنایع غذایی، دارویی، خودروسازی، معدن و بسیاری دیگر از صنایع مورداستفاده قرار می‌گیرند. در واقع، با استفاده از این سیستم، فرایند تولید بهینه می‌شود، سرعت کار، افزایش می‌یابد و از نیروی کار انسانی کمتری استفاده می‌شود، و در نتیجه بهره‌وری بالا می‌رود.
همچنین، کانوایرها با حفظ ایمنی کارگران، خطر آسیب‌دیدگی آنها در حین جابه‌جایی مواد را کاهش داده و از بروز خطاهای انسانی نیز جلوگیری می‌کنند. تسهیل جابه‌جایی مواد فله‌ای مانند زغال‌سنگ، سنگ معدن و مواد شیمیایی، تسهیل جابه‌جایی و مدیریت موجودی در انبارها و جابه‌جایی محصولات و مواد خام بین ماشین‌آلات مختلف از دیگر دلایلی هستند که این فناوری مدرن و کلیدی را در خودکارسازی صنایع مختلف پر اهمیت می‌سازد.
علل خرابی نوار نقاله
دلایل مختلفی می‌توانند باعث خرابی کانوایر شوند که برخی از مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- سایش و پارگی نوار نقاله به دلیل تماس با اجسام تیز، بارگذاری بیش از حد از ظرفیت مجاز و عدم تعویض به‌موقع نوار
- عدم تنظیم صحیح پولی‌ها که باعث سفت یا شل‌شدن تسمه و در نتیجه انحراف آن شود
- مشکلات رولیک‌ها مانند سایش رولیک‌ها (افزایش اصطکاک بین نوار و رولیک)، عدم تراز بودن رولیک‌ها و چرخش افقی و عمودی رولیک‌ها
- مشکلات الکتریکی مانند خرابی موتور کانوایر، مشکلات سیم‌کشی و اتصالات الکتریکی و…
- مشکلات مکانیکی مانند شفت‌های خمیده یا شکسته (ایجاد لرزش و عدم تعادل در نوار نقاله)، مشکلات در سیستم ترمز و غیره
- عوامل محیطی مانند حرارت بالا، تماس با مواد شیمیایی خورنده، تجمع گردوغبار و آلودگی روی کانوایر
- خطاهای انسانی مانند نصب نادرست و عدم انجام تعمیرات و سرویس دوره‌ای نوار نقاله
مشکلات رایج نوار نقاله
از جمله رایج‌ترین انواع مشکلات نوار نقاله می‌توان به خرابی ضربه، خرابی در اثر گیرافتادن، خرابی لبه‌ها، ورقه‌ورقه شدن و فرسایش سطح فوقانی تسمه نقاله، پارگی و شیار در اثر وجود اجسام خارجی و گیرکردن آنها در مسیر نقاله، خرابی در اثر نوار نقاله تمیزکن، ترک سطح فوقانی، خرابی حرارتی، شکست اتصال مشترک رولیک، کاسه‌ای شدن و خمیدگی اشاره کرد. ما در شرکت امید عمران سهند به‌عنوان تخصصی‌ترین تولید کننده نوار نقاله در سطح کشور در ادامه به بررسی دقیق‌تر این مشکلات و راهکارهای عیب‌یابی آنها خواهیم پرداخت.
خرابی ضربه
خرابی ضربه در زمان برخورد مواد درشت و برخورد اجسام سخت و تیز با سطح رویی تسمه‌نقاله رخ می‌دهد و معمولاً منجر به ایجاد خراش‌های عمیق، پارگی‌ها و حتی سوراخ‌هایی در نوار و آسیب شدید به روکش تسمه می‌شود. تصور کنید یک‌تکه سنگ کوچک یا یک ابزار فلزی به طور تصادفی روی نوار نقاله بیفتد. هر چه شدت این ضربه بیشتر باشد، آسیب‌های وارده نیز افزایش خواهد یافت. عوامل دیگری مانند افتادن قطعات بزرگ مواد، یخ‌زدگی مواد و برخورد با لبه‌های تیز نیز می‌توانند باعث خرابی ضربه شوند.
فرسایش سطح فوقانی تسمه نقاله
این نوع مشکل از مشکلات نوار نقاله معمولاً به دلیل سایش ناشی از مواد بارگیری و تماس مکرر با اجسام سخت ایجاد می‌شود و می‌تواند به شکل ساییدگی در ناحیه بارگیری یا در طول کل تسمه‌نقاله مشاهده شود. عواملی مانند سقوط مواد از ارتفاع، برگشت مواد چسبیده به تسمه و انتخاب نادرست نوع تسمه و نصب نامناسب کانوایر و تمیز کن‌ها می‌توانند به‌شدت بر این فرسایش تأثیر بگذارند.
خرابی در اثر گیر افتادن
تصور کنید یک شیء کوچک یا حتی مواد بزرگ‌تر مثل یک پیچ یا یک‌تکه پلاستیک بین نوار و رولیک گیر کند. این گیرکردن باعث می‌شود که نوار نتواند به‌راحتی حرکت کند و در نتیجه فشار زیادی به آن وارد می‌شود. این فشار می‌تواند باعث پارگی نوار، مسدودشدن شوت‌ها، گیرکردن رولیک‌ها و حتی آسیب به تسمه‌نقاله و توقف کامل خط تولید شود. در موارد شدید، خرابی ناشی از گیرافتادن ممکن است منجر به برش طولی یا آسیب دائمی به تسمه گردد که علاوه بر مختل کردن عملکرد سیستم، هزینه‌های تعمیرات را نیز افزایش می‌دهد.
خرابی لبه‌ها
خرابی لبه‌ها معمولاً به شکل ساییدگی در یک یا هر دو طرف تسمه‌نقاله مشاهده می‌شود. این نوع خرابی می‌تواند به دلیل انحراف نوار، نامیزانی سازه کانوایر، بارگذاری نادرست یا تجمع مواد در اطراف اجزای دورانی ایجاد شود. اگر این خرابی به‌موقع شناسایی و رفع نشود، می‌تواند منجر به کاهش عرض تسمه و در نتیجه کاهش ظرفیت حمل آن شود.
ورقه ورقه شدن تسمه نقاله
ورقه‌ورقه شدن تسمه‌نقاله یکی دیگر از مشکلات نوار نقاله است که به جدایی لایه‌های اسکلت یا روکش از لاستیک اشاره دارد. این خرابی معمولاً ناشی از حرکت تسمه روی پولی‌هایی با قطر بسیار کوچک، ورود رطوبت، مواد شیمیایی یا دیگر مواد خارجی به لبه تسمه‌نقاله است و به‌تدریج باعث کاهش کارایی و عمر مفید این سیستم می‌شود.
پارگی و شیار در اثر وجود اجسام خارجی و گیر کردن آنها در مسیر نقاله
این خرابی معمولاً زمانی رخ می‌دهد که قطعات سرگردان فلزی، مانند تکه‌های بسته‌بندی یا اجسام دیگر، در مسیر کانوایر گیر کرده و به سطح تسمه آسیب می‌زنند. این اجسام می‌توانند مانند یک چاقو عمل کرده و باعث بریدن یا خراشیدن تسمه‌نقاله شوند. کنترل این نوع خرابی دشوار است؛ زیرا آسیب‌ها به‌سرعت اتفاق می‌افتند و ممکن است منجر به توقف ناگهانی عملیات تولید شوند.
خرابی در اثر نوار نقاله تمیزکن
این خرابی و مشکلات نوار نقاله می‌تواند به دلیل نصب نادرست یا نگهداری ضعیف کانوایر تمیزکن رخ دهد. سیستم‌های تمیزکن برای کاهش نشتی مواد و جلوگیری از خرابی نوار نقاله هستند، اما اگر به‌درستی نصب نشوند، می‌توانند فشار زیادی به تسمه‌نقاله وارد کنند. لرزش ناشی از تیغه‌های تمیزکن ممکن است باعث کنده‌شدن تکه‌هایی از سطح تسمه شود و این آسیب‌ها می‌تواند منجر به ارتعاشات اضافی و تسریع در سیکل‌های خرابی گردد.
تَرَک خوردن سطح فوقانی
ترک‌های سطح فوقانی نوار نقاله معمولاً به دلیل عدم تطابق کانوایر با قطر پولی‌ها ایجاد می‌شوند. این ترک‌ها معمولاً به‌صورت کوتاه و عمود بر مسیر حرکت نوار ظاهر می‌شوند و می‌توانند ناشی از استفاده از تسمه‌های ضخیم‌تر برای افزایش عمر مفید باشند، درحالی‌که قطر پولی‌ها کوچک‌تر از مقدار توصیه شده است. این وضعیت می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی به تسمه‌نقاله شود.
خرابی حرارتی
مشکلات نوار نقاله از نوع خرابی حرارتی به دلیل حمل مواد داغ ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به ترک‌خوردن روکش فوقانی تسمه یا جداشدن لایه‌ها از یکدیگر گردد. اگر دمای مواد حمل شده از حد مجاز تسمه‌نقاله بیشتر باشد، ممکن است سوراخ‌هایی بر روی آن ایجاد شود که به‌تدریج می‌تواند عملکرد سیستم را تحت‌تأثیر قرار دهد.
شکست اتصال مشترک رولیک
زمانی که تسمه‌نقاله به‌صورت غیر متوازن در هنگام عبور از قسمت‌های مختلف سیستم کانوایر کشیده می‌شود، شکست اتصال مشترک رولیک رخ می‌دهد. وقتی تسمه‌نقاله از حالت تخت به حالت تغاری تغییر شکل می‌دهد، یک‌سوم قسمت بیرونی تسمه بیشتر از قسمت میانی کشیده می‌شود. اگر این کشش در فاصله‌ای بسیار کوتاه و ناگهانی اتفاق بیفتد، می‌تواند منجر به خرابی در ناحیه اتصال بین رولیک‌ها شود.
کاسه ای شدن
کاسه‌ای شدن یکی دیگر از رایج‌ترین مشکلات است که به دلیل انحراف دائمی خط عمود بر مسیر حرکت تسمه‌نقاله ایجاد می‌شود. این وضعیت معمولاً ناشی از عوامل مختلفی از جمله حرارت بالا، عدم تطابق فاصله‌گذاری با نوار و وجود زاویه تغاری زیاده از حد برای نوع خاصی از نوار نقاله است. همچنین، کشش بیش از حد تسمه و وجود مواد شیمیایی می‌تواند به کاسه‌ای شدن منجر شود، چون‌که این مواد ممکن است باعث انقباض یا انبساط الاستومر روکش فوقانی نوار شوند.
خمیدگی
خمیدگی نوار نقاله به انحنای ناخواسته‌ای که در طول نوار ایجاد می‌شود، اشاره دارد. این خمیدگی ممکن است ناشی از تولید یا انبارداری نامناسب، اتصال نادرست یا کشش غیر متوازن نوار باشد. اگر کانوایر از چند قسمت تشکیل شده باشد، ممکن است قوس‌های متعددی داشته باشد که می‌تواند در مسیریابی آن اختلال ایجاد کند. لازم به ذکر است که خمیدگی به‌صورت یک حرکت آهسته از یک سمت به سمت دیگر بروز می‌کند.
عیب یابی مشکلات نوار نقاله
برای عیب یابی نوار نقاله رعایت ایمنی و دقت بالا الزامی است. برای اینکه عملکرد بهینه در این امر داشته باشیم و بتوانیم عیب‌یابی را به‌صورت مؤثر انجام دهیم، بهتر است راهکارهایی که در ادامه بیان می‌کنیم را رعایت کنید:
- قبل از شروع عیب‌یابی، مواد خارجی مانند گردوغبار، ضایعات و قطعات شکسته را از نوار نقاله حذف کنید تا بتوانید مشکلات آن را واضح‌تر مشاهده کنید.
- از ابزارهایی تخصصی مانند ترموگرافی، سنسورها، تسترها و دستگاه‌های تشخیص فرکانس برای تشخیص دقیق‌تر مشکلات استفاده کنید.
- از عملکرد صحیح سنسورها که نقش کلیدی در کنترل نوار نقاله دارند، اطمینان حاصل کنید و مطمئن شوید که آنها به‌درستی کار می‌کنند و به‌درستی تنظیم شده‌اند.
- وضعیت قطعه قدرت موتور و اتصالات آن را بررسی کرده و در صورت لزوم تعمیر یا تعویض کنید.
- ثبت دقیقی از مشکلات و رویدادها داشته باشید تا برای تحلیل و رفع مشکلات در آینده، اطلاعات مفیدی در اختیار داشته باشید.
- بهترین راه حل خرابی نوار نقاله در صورت عدم موفقیت در عیب‌یابی، این است که با تیم پشتیبانی مرکز یا فروشگاهی که کانوایر خودتان را از آنجا گرفته‌اید یا تعمیرکاران متخصص تماس بگیرید و از آنها کمک بخواهید. در صورت پشتیبانی آنلاین، می‌توانید از تصاویر و ویدئوها برای توضیح بهتر مشکلات به آنها استفاده کنید.
تعمیر کردن نوار نقاله
یک‌سری نکات است که باید برای تعمیر نوار نقاله در نظر بگیرند که برخی از مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- تعمیر نوار نقاله باید توسط تکنسین‌های مجرب و متخصصان حرفه‌ای انجام شود.
- سرویس و بازرسی‌های منظم و دوره‌ای سیستم (مثلاً روزانه، هفتگی، ماهیانه، سه ماه یکبار و…)، می‌تواند به شناسایی زودهنگام مشکلات کمک کند.
- قبل از شروع هر گونه تعمیر، اطمینان حاصل کنید که سیستم خاموش است و هیچ‌گونه خطر الکتریکی یا مکانیکی وجود ندارد.
- استفاده از تجهیزات ایمنی شخصی در هنگام تعمیرات مانند دستکش و عینک محافظ الزامی است.
- یک چک‌لیست نگهداری برای نوار نقاله داشته باشید.
- اقداماتی نظیر نظارت بر تنش تسمه، بررسی وضعیت سنسورها و اجزای مکانیکی، می‌تواند در شناسایی زودهنگام مشکلات مفید بوده و از خرابی‌ها و نقص‌های فنی جلوگیری کند.
- از روان‌کننده‌های مناسب برای روغن‌کاری و روانکاری نوار نقاله استفاده کنید تا اصطکاک و ساییدگی آن را به حداقل برسانید.
راه‌حل های افزایش عمر نوار نقاله و پیشگیری از خرابی آن
برای افزایش عمر نوار نقاله و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری، رعایت برخی نکات ضروری است. برخی از مهم‌ترین راهکارها برای بیشتر شدن طول عمر کانوایر و پیشگیری از خرابی آن عبارت‌اند از:
- بازرسی‌های دوره‌ای و منظم
- انجام تعمیرات پیشگیرانه
- تعمیرات به‌موقع قطعات آسیب‌دیده یا فرسوده
- تمیزکردن و روانکاری
- تنظیم صحیح تنش و کنترل فشار تسمه‌ها
- استفاده از قطعات باکیفیت و اورجینال هنگام تعویض آنها
- آموزش کارکنان و استفاده از پرسنل آموزش‌دیده برای کار
- تعیین یک مهندس ویژه برای نگهداری
- استفاده از سیستم‌های تشخیص شکاف در تسمه‌ها
جمع‌بندی
همان‌طور که دیدیم مشکلات نوار نقاله می‌توانند تأثیرات قابل توجهی بر کارایی و بهره‌وری سیستم‌های تولیدی داشته باشند. در صورت عدم شناسایی و رفع به‌موقع، این مشکلات منجر به خرابی‌های جدی و هزینه‌های بالای تعمیرات خواهند شد. مشکلات رایج این سیستم‌ها هر یک نیازمند توجه ویژه و روش‌های عیب‌یابی مؤثر هستند. با اجرای برنامه‌های نگهداری منظم، استفاده از تکنیک‌های تعمیر حرفه‌ای و نظارت دقیق بر عملکرد سیستم، می‌توان عمر مفید این آنها را افزایش داد و از بروز مشکلات جلوگیری کرد. همچنین، آموزش پرسنل در زمینه نگهداری و تعمیر کانوایر می‌تواند به کاهش مشکلات و افزایش طول عمر این تجهیزات کمک شایانی کند.
